Để thực hiện mục tiêu xây dựng một triệu căn nhà ở xã hội, theo Tiến sĩ Cấn Văn Lực, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa bốn nhóm chính: nhà nước, ngân hàng, doanh nghiệp phát triển dự án và người dân. Ý kiến này được nêu trong buổi tọa đàm "Sở hữu nhà ở xã hội từ giấc mơ đến hiện thực," do Tập đoàn Hoàng Quân và báo Đại biểu Nhân dân tổ chức vào ngày 17/11.
Tiến sĩ Lực nhấn mạnh, tiến độ triển khai đề án xây dựng nhà ở xã hội hiện nay còn chậm. Theo Bộ Xây dựng, từ năm 2021 đến nay, chỉ có khoảng 10% số dự án đã được triển khai, trong khi số lượng hoàn thành mới đạt 4% kế hoạch. Dự báo, giai đoạn 2021-2025, nhu cầu là 1,1 triệu căn nhưng khả năng đáp ứng chỉ đạt 36%. Tương tự, giai đoạn 2026-2030, dù cần hơn 1,3 triệu căn, chỉ khoảng 46% được dự kiến hoàn thành.
Việc triển khai gói hỗ trợ 120.000 tỷ đồng cho nhà ở xã hội cũng gặp khó khăn, với tỷ lệ giải ngân rất thấp, chỉ đạt 1,5% tổng gói. Trong đó, dư nợ từ người mua nhà chỉ chiếm một phần nhỏ.
Theo ông Nguyễn Văn Đính, Chủ tịch Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam, các vướng mắc chính bao gồm quỹ đất, thủ tục pháp lý, cơ chế, lãi suất và khả năng tiêu thụ sản phẩm. Dù đã có những điều chỉnh tích cực về thủ tục, quy trình triển khai vẫn phức tạp và kéo dài, khiến nhiều doanh nghiệp không mặn mà với phân khúc này.
Ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế Quốc hội, cho rằng làm nhà ở xã hội khó hơn nhà ở thương mại do nguồn vốn ngắn hạn, không bền vững, cùng quy định lợi nhuận tối đa 10% làm giảm động lực của nhà đầu tư. Ngoài ra, quỹ đất cho nhà ở xã hội, đặc biệt tại các đô thị lớn như Hà Nội và TP.HCM, cũng là bài toán nan giải.
Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM, ông Lê Hoàng Châu, lưu ý rằng lãi suất vay là một rào cản lớn. Dù nhà ở xã hội được định hướng dành cho người thu nhập thấp, nhưng lãi suất vay 6,6% vẫn cao, gây khó khăn cho người mua.
Thạc sĩ Trần Hoàng Nam từ Trường Đại học Kinh tế Tài chính TP.HCM bổ sung, nhiều dự án nhà ở xã hội hiện nay không thu hút do chất lượng và vị trí không phù hợp. Ông cho rằng các dự án cần đảm bảo sự thuận tiện về giao thông, hạ tầng xã hội và chất lượng sống.
Để hiện thực hóa mục tiêu, Tiến sĩ Cấn Văn Lực đề xuất nhà nước cần đóng vai trò chủ đạo trong việc rà soát, quy hoạch và dành quỹ đất cho nhà ở xã hội, đồng thời ban hành các chính sách hỗ trợ phù hợp. Ngân hàng cần điều chỉnh lãi suất vay ưu đãi để phù hợp hơn với khả năng của người thu nhập thấp. Doanh nghiệp phải thay đổi tư duy, tập trung phát triển các dự án chất lượng cao với đầy đủ tiện ích, thay vì chỉ làm cho có. Về phía người dân, cần có sự chuẩn bị tài chính và lập kế hoạch dài hạn để hiện thực hóa giấc mơ an cư.
Tiến sĩ Trương Anh Tuấn, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Hoàng Quân, khẳng định doanh nghiệp đang hướng tới nâng cao chất lượng nhà ở xã hội, áp dụng bộ tiêu chuẩn E.S.H.C. nhằm đảm bảo chất lượng tương đương với nhà ở thương mại. Ông cũng kêu gọi các cơ quan quản lý sớm đưa ra quy chuẩn thống nhất, giúp các địa phương triển khai đồng bộ, tránh sự chồng chéo và khác biệt trong cách làm.